Een aangename kennismaking met een Letse schrijfster

De titel van het boek sprak me in eerste instantie aan, Moedermelk. Na het lezen van de korte inhoud was ik zeker: deze roman wil ik graag lezen. Het verhaal speelde zich af in Letland, een land waar ik tot nog toe niets van weet, behalve dat het steeds in één adem genoemd wordt met de andere twee Baltische staten. Neem daarbij nog een geschiedkundige noot over de periode van de bezitting door de Sovjet-Unie en ik was vertrokken.

Het verhaal gaat over drie generaties vrouwen in Letland: de grootmoeder, de dochter en de kleindochter. Het verhaal wordt vooral verteld door de kleindochter. Eerst groeit ze op in het gezin van haar grootouders, met haar moeder heeft ze weinig contact. Ze studeert goed en is plichtsbewust. Op school is ze een voorbeeldleerlinge en doet ze alles om de Russische regels die opgelegd zijn in Letland na te leven. De moeder is een persoon die droomt van een vrij Letland. Ze studeerde geneeskunde en is een succesvolle gynaecologe. Zij ondervindt aan den lijve de restricties van het Sovjetregime en wordt in haar vrijheid beknot. Als protest weigerde ze haar dochter moedermelk te geven. Ze wordt verbannen naar het platteland om daar haar beroep uit te oefenen. De grootmoeder, die een rol speelt op de achtergrond, lijdt om de situatie van haar dochter en bouwt ondertussen een liefdevolle relatie met haar kleindochter die bij haar opgroeit.

Wat me vooral frappeert aan dit boek is de relatie tussen moeder en dochter. Het is de tiener die het voorbeeldig doet in de samenleving die doorheen het verhaal de verantwoordelijkheid moet opnemen voor haar moeder en zo ook stilaan leert begrijpen waarom haar moeder zo leeft en handelt. De warme band en zorgzaamheid van de dochter voor haar moeder en grootouders is hartverwarmend. Tussen de regels door leren we wat de bezetting door de Russen voor het land en cultuur betekend heeft en het is geen fraai beeld, zoals bepaalde jobs die niet toegankelijk waren, etenswaren die men zelden kon kopen, het in de rij wachten voor een stukje vlees, de schrik voor verklikking, onderdrukking. De titel moedermelk komt verschillende keren aan bod en wordt zeker duidelijk bij het lezen en vind ik prima gekozen.

Ondanks het kille van het regime, worden er in het boek ook mooie momenten beschreven zoals de vriendschap met dieren (met de hond en Bambi, de hamster), met Jesse, met Serafina (patiëntes van de moeder) en al die personages die het ontdekken bij het lezen waard zijn.

De positieve noot op het einde maakt het boek tot een pareltje om te lezen!