De loodzware kringen losten op in de lucht

Mevrouw Dalloway heet de eerder recente vertaling (2021, door Boukje Verheij) van het alom bekende Mrs. Dalloway van de al even bekende Virginia Woolf.

Volgend jaar zal het precies 100 jaar geleden zijn dat dit boek werd geschreven.

Het moet wel één van de kenmerken van ware literatuur zijn, dat na 100 jaar een boek zich nog steeds zo actueel laat lezen.

Het decor van het verhaal is de stad Londen in de naweeën van de eerste wereldoorlog. De belangrijkste hoofdpersonages in het verhaal, Mrs. Dalloway zelf, Peter Walsh, een ex-geliefde van haar, en Septimus Smith, een getraumatiseerde soldaat, zijn nu niet direct de personen waarmee iemand zich in deze tijden zo makkelijk zou identificeren.

Het hele boek neemt één dag in beslag uit het leven van een dame uit de hogere sociale klasse van het Engeland van de 20^e eeuw. Het is geen dik boek, slechts 189 bladzijden, maar het voert je wel mee naar onvoorziene plekken.

Virginia Woolf tekent eigenlijk letterlijke verhaallijnen waarin haar personages in hun bewegingen anderen tegen komen en waarin de auteur letterlijk van de éne gedachtewereld in de andere springt. Dit alles wordt dan ook nog begeleid door de fameuze klokken van de Big Ben die de tijd in het verloop van de dag aangeven.

Het herkenbare, het universele, datgene wat deze roman tot een literair meesterwerk maakt is dat Woolf de onderliggende gedachtestromen van mensen blootlegt in een techniek die ook wel de “stream of consciousness” wordt genoemd. In het volgen van deze stroom verdwijnt de gewone chronologie van de tijd. We volgen in het tijdsbestek van één dag de gehele levens en innerlijke strijden van de hoofdpersonages.

In het verhaal zitten absoluut ook autobiografische elementen verweven. Zo vertelt Clarissa Dalloway over haar gevoelens voor Sally Seton en vergelijkt ze deze met wat ze voelde voor Peter Walsh, haar jeugdliefde, en haar echtgenoot Richard Dalloway. Ook Virginia Woolf had een verstandshuwelijk en verzette zich tegen de heteronormativiteit in haar leefwereld. Ze had verschillende relaties met vrouwen.

Ook in de strijd van Septimus Smith met zijn hallucinaties en zijn uiteindelijke keuze voor zelfmoord herkennen we de eigen strijd van Woolf die even tragisch eindigde en met dezelfde motieven als Smith: ze wou niemand tot last zijn, en haar “gekte” gaf haar het gevoel dit wel te zijn.

Redenen om dit boek te lezen? Het is en blijft een klassieker, van een grootse schrijfster, als je in staat bent je mee te laten sleuren door de geest van iemand anders dan moet je beslist dit boek lezen!