Een woordenstroom zonder eind

‘In deze wonderlijke roman regent het vier dagen in Napels en maakt geld muziek.’ Dit was de titel van een veelbelovende recensie en ik nam mij voor om het boek te lezen. En ja, inhoudelijk viel het boek best mee.

In Napels regent het vier dagen aan een stuk. En het blijft maar regenen… Ondertussen gebeuren onverklaarbare zaken die in een magisch-realistische wereld thuishoren. Sprekende poppen brengen een hele overheid op de been en vijfliremunten beginnen te zingen. Maar het is niet die regen -die eigenlijk een metafoor is voor allerlei calamiteiten- die het belangrijkste is. Het is de manier waarop de mensen op die calamiteiten reageren die de voortstuwende kracht in het boek is. Er is razende onrust, angst, maar ook hoop dat alles erna beter zal zijn. Soms is er ook berusting. Soms is er relativering. ‘Het zal wel niet zo’n vaart lopen’ vertellen ze zich dan zelf.

‘… iedereen bleef stil en keek omlaag en controleerde of de neuzen van zijn schoenen er nog waren, en het enige wat ze uiteindelijk konden zeggen was laten we gaan.’

Het plot in het boek is veelzijdig en er worden heel veel personages opgevoerd. Deze leren we kennen via hun gedachten die in een ononderbroken woordenstroom neergezet worden. Soms zijn die gedachten zeer chaotisch, verspringend, soms ook zeer intiem.

Want om eerlijk te zijn is het leven al weg, inmiddels, en soms als hij en zijn vrouw alleen zijn dan is er weer die duistere aanwezigheid, die droevige gedachte aan het leven aan hún leven dat weg is, en als dat gebeurt staat hij op, altijd, en zegt ik ga in de tuin werken.

De gedachten geven duidelijk aan dat er een verlangen is en blijft om een ander leven te hebben. Maar Pugliese blijft niet stilstaan bij dit verlangen en diept het niet uit. Hij draaft maar door met woorden die, zoals ook die striemende regen, blijven komen. Ritme en rijm zijn alles bepalend terwijl zinsbouw en taal ondergeschikt worden. Deze stijl hoort bij de sfeer.

Malacqua werd in 1977 uitgegeven. Op vraag van Pugliese zelf kwam er slechts één druk. Waarschijnlijk is dit mede een reden waarom het boek uitgroeide tot ‘culthit’ dat bij gebrek aan voldoende exemplaren doorgegeven werd op kopietjes.
Toch moet ik toegeven dat dit boek niet écht aan mij besteed was. De vaart die in dit boek zit en de ongewone taal en stijl vroegen té veel energie van mij. Bovendien ben ik een trage lezer terwijl dit boek vraagt naar een razendsnel leestempo.
Malacqua is een feest voor snelle lezers, lezers die zich overgeven aan het ritme van een woordenstroom waar geen eind aan komt. Ik vermoed dat dit boek nog ooit door rappers gekaapt wordt.