De enige die iets betekend heeft

‘Mijn moeder is gestorven op maandag 7 april in het bejaardencentrum van Pontoise, waar ik haar twee jaar geleden had geplaatst.’ Deze nuchtere beginzin noteert Annie Ernaux een week na de dood van ‘de enige vrouw die werkelijk iets voor mij betekend heeft’. Na haar boek De plek over de dood van haar vader keerde Annie Ernaux terug met Een vrouw, waarin ze het verlies van haar moeder beschrijft. Ze portretteert zowel de vrouw uit haar verbeelding als de echte vrouw die buiten haar bestond. Ernaux volgt het levenspad van haar moeder, van haar jeugd in Normandië en haar bescheiden arbeidersmilieu tot haar vastberadenheid om vooruit te komen, een winkel te runnen, en onmisbaar te zijn voor anderen, maar toch boven hen uit te stijgen. Ze moedigde haar dochter aan om te studeren, succes te hebben, een betere toekomst te zoeken en over te stappen naar de bourgeoisie, een wereld waarin de moeder zich uiteindelijk buitengesloten en teleurgesteld voelde.

Ernaux' portret van haar moeder is nauwkeurig en zonder sentimentele overdrijving. Een vrouw is teder en ontroerend, maar de ziekte van haar moeder geeft een bijna bittere nasmaak. Ernaux schrijft over deze sterke en stralende vrouw die dement werd. Er zijn prachtige passages over haar moeder, zoals het moment waarop ze haar de avond ervoor nog zag tijdens een uitzending van Jacques Martin, en de volgende ochtend om tien uur hoorde dat ze was overleden. Het boek bevat tevens gevoelens van schaamte, woede, uitputting en schuldgevoel, maar is bovenal een prachtige liefdesverklaring, fijngevoelig en scherpzinnig. Graag gelezen!