Een poëtisch geschreven verhaal met de ontknoping van een thriller
Exclusief voor de
stadslezers van Gent Leest gaf De Bronzen Uil-genomineerde Max
Temmerman een lezing tijdens het
alternatief Gentse boekenfestival 9000
boeken. Het was een van de weinige zondagen dit jaar dat
we uit ons kot mochten komen en het was om die reden eigenlijk al een
memorabele voormiddag. Maar niet enkel daardoor.
We kennen Max
Temmerman als dichter. Hij debuteerde in 2011 met de bundel
Vaderland, goed voor een nominatie van de C. Buddingh'-prijs 2012. In oktober 2013 verscheen de
succesvolle opvolger Bijna een Amerika. Deze kaapte de Herman
de Coninck Publieksprijs weg en werd genomineerd voor de Jo Peeters Poëzieprijs in 2014 en de J.C. Bloemprijs in
2015. In september 2015 verscheen Temmermans derde
bundel Zondag acht dagen, te lezen als het sluitstuk van een
drieluik over tijd. In januari 2017 verscheen het luisterboek De
meeste mensen die ik ooit ben geweest, een selectie van vijftig
gedichten uit dit drieluik, ingesproken door acteur Gene Bervoets. In
2019 zag Huishoudkunde het licht.
Max Temmerman
vertelde dat hij er al langer aan dacht een roman te schrijven, maar
het was de koudwatervrees die hem tegenhield. Tot hij in het bezit
kwam van een verzameling romans van Georges Simenon, waar hij op slag
fan van werd. En tijdens een vakantie van twee weken gaf hij zichzelf
de kans één poging te ondernemen om “iets” te schrijven in de
trant van Simenon. Dat iets werd zijn eerste roman: Coniferen.
Meteen een schot in de roos,
gezien de nominatie voor het beste debuut in 2020.
Coniferen
doet me niet meteen aan Simenon denken, maar heeft een geheel
eigen stijl – gelukkig
maar!
Het
begint met een inleiding van anderhalve bladzijde, die de sfeer zet
en het loont de
moeite dit
achteraf nog eens te herlezen, het
begin als slot dus. Max Temmerman
zei hierover dat hij dit schreef om er zijn verhaal aan op te hangen
en om als
klankbord te gebruiken tijdens het schrijven.
Het
verhaal gaat
over een eenzaat, die zich afzondert in zijn huis met een tuin die is
omringd door coniferen. Het
is zijn ouderlijk huis waar hij, na het plotse overlijden van hun
ouders, samen met zijn zus bleef wonen. Tot zij huwt
met een rijke man en in weelde gaat
leven. Maar ze wordt
er niet gelukkiger van,
want haar waanbeelden die voor het eerst opdoken tussen de coniferen,
volgen haar overal. In tegenstelling tot zijn zus, kan de
hoofdpersoon amper de eindjes aan elkaar knopen. Als literair
vertaler verdien je amper het zout in je pap. Dat
aspect
sprak me aan om persoonlijke redenen … ik ben vertaler van
opleiding. Ook omwille van
zijn liefde voor katten (hij omschrijft het als gedogen die katten
zijn aanwezigheid in hun huis) voelde ik wel een zekere genegenheid
voor deze sombere eenzaat.
Omdat
hij er (te) weinig heeft (hij
is nét
niet arm, schrijft hij),
is geld voor de verteller zowat het belangrijkste in zijn leven.
Belangrijker zelfs dan zijn zus die elke
keer weer bij hem steun zoekt
als ze gekweld wordt door paranoia. Hij
heeft geen hoge dunk van zijn zus en dat siert hem niet.
Geld vormt voor
hem een obsessie die leidt
tot jaloezie en achterdocht.
Net
als je denkt dat het verhaal maar eentonig verder kabbelt, haalt de
verteller in het tweede deel
van de roman herinneringen
boven aan de tijd die hij als au pair doorbracht in Amerika.
Bij
zijn terugkeer trekt hij zich nog meer terug in de beslotenheid van
zijn huis, met zicht op de tuin met de coniferen die het zonlicht
buiten houden, uit het huis en uit zijn leven. Hij telt zijn geld en
drinkt meer dan goed voor hem is.
De laatste bladzijden komt er echter een andere wind opsteken en komt de
vergelijking met Simenon terug aan de oppervlakte drijven. Het zijn
deze laatste bladzijden die je ontnuchterd achterlaten en waar mijn
sympathie voor de verteller omsloeg
in verbijstering.
Een
sterk debuut, waarbij een poëtisch geschreven kabbelend verhaal als
een diesel op gang komt, maar naar een verrassend einde dendert.
Synopsis
Familiekroniek van dichter Max Temmerman (1975), waarin de verteller als jonge wees wordt opgevangen door zijn zus, ervan droomt om literair vertaler te worden, korte tijd in de VS verblijft en daarna terugkomt in België, waar het verblijf bij zijn zus een onverwachte wending krijgt.